Expertises

Nood- en oogdouches gebruik je niet dagelijks. Maar áls je ze nodig hebt, dan moeten ze er zijn en het doen. Welke eisen worden er gesteld aan deze ‘voor-het-geval-dat’-douches? Wat zijn de valkuilen voor wat betreft onderhoud? En hoe integreer je ze in de bedrijfsvoering? Agressieve, bijtende of brandbare vloeistoffen, dampen of stofdeeltjes kunnen serieuze gevolgen hebben voor de huid of ogen. Onze Arbowet zegt dan ook dat bedrijven goede maatregelen moeten treffen om deze gevolgen te beperken. Nood- en oogdouches kunnen veel ellende voorkomen. Mits ze goed functioneren, natuurlijk. Dat stelt zowel eisen aan het ontwerp als aan het onderhoud en het gebruik. Om te beginnen het ontwerp: dat moet voldoen aan de norm ANSI Z 358.1-2004 of de norm EN 15154-1. De eerste is de norm van het American National Standards Institute, de tweede de Europese norm.

Chemicaliën in de procesindustrie Nu de economie weer aantrekt, stijgt ook de kans op ongevallen. Immers we ‘bedrijven’ weer meer. Dat was vorig jaar te merken. Dat de impact groot is op omstanders maar ook op naasten, behoeft geen betoog. Het meest voorkomende ongelukje is vallen maar in de procesindustrie komt blootstaan aan chemicaliën ook nogal eens voor. Het aantal initiatieven om dat te beperken, groeit nog steeds.

Handvatten voor ‘do’s en don’ts’ Management van wijzigingen is een methodiek om gecontroleerd wijzigingen te kunnen doorvoeren, risico’s door wijzigingen te beheersen en de implementatie van een wijziging te beheersen. Heeft u een MoC (Management of Change) procedure? En gebruikt u deze om achteraf alle veranderingen vast te leggen of vooraf de risico’s van alle veranderingen in te kunnen schatten om de verandering beheerst te kunnen doorvoeren? In de praktijk komt ‘achteraf’ het meeste voor hoewel bedrijven zich vaak realiseren dat dat niet de beste oplossing is. Over hoe tijd, middelen en/of het besef binnen de organisatie om te buigen naar de beheerste methode, gaat dit artikel. Veranderingen hebben een impact op het risico. Bij grote veranderingen zoals de bouw van een nieuwe spuiterij bin - nen een bedrijf waarbij een verf wordt gebruikt die zeer brandbaar en misschien zelfs explosief is, ligt dat voor iedereen meteen voor de hand. Maar hoe zit het als er binnen de bestaande afdeling gebruik wordt gemaakt van een andere verf of als we in de toekomst alleen ge bruik gaan maken van de onervaren spuiter Jan in plaats van de meer ervaren spuiter Piet? Of als er onverwacht moet worden overgewerkt en de productie nog wel aanwezig is maar de TD al huiswaarts toog? Er zijn weinig bedrijven die dan denken aan Management of Change.

Skycap presenteert zijn drone-activiteiten op bijeenkomst Innovationlink Diverse bedrijven kunnen profiteren van inspecties met drones. Vooral op moeilijk begaanbare plekken als flares en boven pijpeninfra brengt de methode zijn geld op. Richard van Deventer is binnen Skycap verantwoordelijk voor de business development. Over hun activiteiten van luchtfotografie, landmeten en inspectie & beveiliging vertelde hij onlangs op een bijeenkomst van Innovationlink (zie ook http://www.vezor.nl/fluids/2016-2/). Richard van Deventer licht allereerst het ontstaan van Skycap toe. “Wij zijn voortgekomen uit Shadowville, een onderneming die drones inzet om stropers te pakken in Afrika, vooral neushoorns- en olifantenstropers. Eigenlijk is door de successen daar op een gegeven moment gekozen om er een commercieel bedrijf naast te zetten. Tot op heden zetten we drones in met allerlei verschillende sensoren. Met die sensoren verzamelen we data op plekken die anders zeer moeilijk of niet bereikbaar zijn. Op dit vlak zijn we een commerciële dienstverlener. We maken geen drones.” Skycap beschikt over zo’n tien tot vijftien drones die worden ingezet bij de inmiddels al talrijke in Nederland, in Engeland en ook daarbuiten.

Stabiel, veilig werkplatform voor zware belastingen Onderhoud aan hoge bruggen, olieplatforms en hoge gebouwen is vaak een hele uitdaging. De plekken zijn dikwijls lastig bereikbaar. En hoe zijn de werkzaamheden snel en veilig uit te voeren? Ronny van Baal van QuikDeck Europe en Sky Access uit Meerssen zocht een antwoord op deze vragen en vond in Noord-Amerika het zwaar belastbare, uitvouwbare werkplatform QuikDeck. Op dit stabiele platform kan snel en veilig worden gewerkt. “Met name bij grote projecten met steigers in de weg- en waterbouw, offshore, bouwsector en industrie vinden regelmatig ongevallen plaats,” vertelt Ronny van Baal. “Jaarlijks gebeuren er tijdens werkzaamheden op steigers zo’n 350 ongevallen, waarvan drie met dodelijk afloop. Een tragisch ongeval in 2003 waar in een ketel in de Amercentrale in Geertruidenberg door overbelasting een steiger instortte en waarbij vijf mensen gedood werden, leidde ertoe dat de regelgeving op het gebied van veiligheid aangescherpt werd. Ook werden de eisen voor het tekenen en berekenen van steigers aanmerkelijk strenger; zeker voor steigers die gebruikt worden bij straal- en conserveringswerkzaamheden.”

Suiker Unie over deelname aan Zero Accidents Netwerk Wat in de chemie al ‘gewoon’ is, blijkt in andere sectoren iets minder vanzelfsprekend. Veiligheid staat op de agenda, zonder meer. Maar op het gebied van borging en een onderliggende strategie valt nog wel wat te winnen. Met het Zero Accidents Netwerk willen de deelnemers van elkaar leren en elkaar stimuleren om zo hun bedrijfsveiligheid te verhogen. Anne Jacob Waterlander en Hans Maijers van deelnemer Suiker Unie leggen uit hoe dat binnen hun bedrijf werkt. Bij het oplopen van het terrein van Suiker Unie in Dinteloord valt het grote spandoek aan de gevel meteen op: ‘Wij werken veilig!’. Ir. Anne Jacob Waterlander, Manager Kwaliteit, Arbo & Milieu legt uit dat er per locatie soms nog een regel achteraankomt, bijvoorbeeld ‘of anders werken we niet’, maar dat die eerste drie woorden het motto corporate-breed vormen. Er hangt ook een bord bij de ingang met het aantal dagen zonder ongevallen. Van Suiker Unie zelf, maar ook uitgesplitst naar contractors.

Veiligheid is meer mens dan machine Als klassieke verzuimdag wordt de beruchte Blue Monday ingehaald door de dinsdag en zelfs de woensdag. Alcohol en in toenemende mate drugs tekenen zich af als structureel veiligheidsprobleem. Veiligheid blijkt nóg meer dan algemeen bekend een menselijke zaak. Genotmiddelen en mentaliteit stonden in de schijnwerper op de beurs ‘Veilig werkt beter’, van 6 tot en met 8 oktober 2015 in Den Bosch. Natuurlijk te midden van robuuste mechanica, elektronische intelligentie en ‘gewoon’ pbm’s waarmee je best gezien wilt worden. Veiligheid is een rationeel domein maar de effectieve beleving komt uit het hart van de maintenance-vakman. Hij beheerst de industriële gevaarzetting en loopt minimaal, liefst geen risico. En het komt uit het hart van diens manager die geen millimeter toegeeft aan veiligheid en verantwoord gedrag verankert in de organisatie. “Na een ernstig incident hoef je de vraag niet meer te stellen”, zei Hetty Chmielowska namens D&F EttenLeur, dienstverlener in analyse, reductie en beheersing van veiligheidsrisico’s. In een van de vele, drukbezochte beurspresentaties schetste zij structurele ‘engineering’ en implementatie middels advies en training in machine- en procesveiligheid , met onder meer Atex-omgevingen als specialisatie, en uiteraard management en cultuur. Het bedrijf heeft in samenwerking met VNO/NCW een SAQ-procedure ontwikkeld voor objectieve monitoring van de veiligheidscultuur. Dat is de motor in de verbetercyclus van bewustwording, verandering, verankering naar concrete verbetering en vervolgens verder naar de volgende bewustwordingsfase. “Begin met wat goed werkt, dat is de weg van de minste, interne weerstand”, aldus Hetty Chmielowska.

In de procesfabriek op schaal alles uitproberen Terwijl de vakanties op de Hogeschool in België nog voortduren, komen 25 fanatieke, vooral chemici in het Actalab in Brasschaat kijken of de procesindustrie wat voor hen is. Directeur Hans Musters leidt hen samen met zijn medewerkers door vijf cases. Wij kijken over hun schouder mee. Wat eind jaren tachtig begon als een initiatief voor meet- en regeltechniekbijscholing is uitgegroeid tot Acta, Opleidingscentrum voor Techniek en Automatisering in Brasschaat. ‘Het wil de kennis, vaardigheden en attitudes op het gebied van toegepaste industriële processen, techniek en veiligheid borgen, doorgeven en verder ontwikkelen opdat de industrie competitief blijft. De context waarin Acta werkt is: productie, onderhoudstechniek, engineering en logistiek, met telkens aandacht voor veiligheidsbewust handelen. Acta is gespecialiseerd in de technieken: mechanisch, elektrotechnisch, meet- en regeltechnisch, automatisering en proces.‘ “Eigenlijk is 70 procent van onze ‘leerlingen’ werknemer bij een bedrijf. Zij moeten bij- of omgeschoold”, vertelt Hans Musters, directeur van Acta. Daarmee verklaart hij ook al een groot deel van de merknamen die hier en daar circuleren in de sinds twee jaar in gebruik zijnde praktijkfabriek. “Wij maken gebruik van componenten van diverse grote leveranciers.”

ION-directeur Egbert Stremmelaa Na Defensie is nu ook bij de Nederlandse Spoorwegen onder onderhoudspersoneel grote onrust ontstaan over het gebruik van verf voor treinen waarin het kankerverwekkende element chroom6 is verwerkt. Hoe moeten in het algemeen onderhoudsmensen met chroom6 omgaan? Hoe zit het ook met een komend verbod van chroom6. Aanleiding tot een interview met Egbert Stremmelaar, directeur van de Vereniging industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Hoe voeren we het verbod op een goede manier uit? ION is een branchevereniging voor in totaal 350 lidbedrijven (ongeveer 6000 fte’s en ongeveer 600 miljoen omzet) in Nederland. De organisatie komt op voor de belangen van deze bedrijven. “Op dit moment spelen er een paar dingen”, zegt Stremmelaar. “We zijn uiteraard bezig met de standaards en normen; waar houdt de branche zich aan? We zijn bezig met kwaliteitsystemen en we geven opleidingen en trainingen in het vakgebied maar op dit moment gaat verreweg de meeste aandacht naar het op een veilige en zo milieuvriendelijk mogelijke manier veiligstellen c.q. niet te snel afbreken van het mogelijke gebruik van materialen. Dan moet je met name denken aan stoffen als chroom (zeswaar dig chroom in het bijzonder), nikkel en bijvoorbeeld boorzuur.” Als we Stremmelaar specifiek vragen naar chroom6 antwoordt hij: “Dat is een zeswaardige chroomverbinding die over het algemeen in een oplossing zit en uiteindelijk gebruikt wordt om drie dingen te bereiken. Je kunt ermee hard chro meren, dus zorgen dat een oppervlak extreem hard wordt, dat zie je vooral in machineonderdelen en de automotive. Een breder gebruik van chroom6 is in een conversie- of schoonmaakvloeistof. Dan moet je vooral denken aan het voorbe handelen van oppervlakten waarna er een hechtlaag op komt. De toepassing van zeswaardig chroom is altijd in een verbinding die daarna wordt omgezet in andere elementen of wordt gebonden. Je zal dan ook in een bumper geen chroom6 tegenkomen. Dat is gewoon chroom geworden en in conversielagen wordt chroom6 voor het grootste ge - deelte omgezet in andere elementen. Chroom6 blijft in beperkte mate en in gebonden toestand op het oppervlakte achter.” Als derde vorm wordt Chroom6 gebruikt als pigment in vloeibare coatings.

Ronald van Esch van Honeywell Safety Products over de belangrijke stappen voor een veiligere werkomg Elke keer tonen statistieken aan hoe gevaarlijk sommige bedrijfsactiviteiten zijn. Zo berekende Eurostat, het bureau voor statistiek van de Europese Unie, dat er in 2012(1) in de Benelux alleen al in de bouwsector bijna 30.791 grote ongevallen, waarbij het slachtoffer meer dan drie dagen niet kon werken of, in extreme gevallen, overleed, plaatsvonden. Dat kostte de sector duizenden verloren werkdagen. Bij grote shutdowns en turnarounds gaat het vaak al niet anders. Waarom is dat risico zo groot en wat kan eraan worden gedaan om de veiligheid van werknemers te waarborgen. Ronald van Esch, managing director van Honeywell Safety Products Benelux, ver telt hoe een stelselmatige aanpak van risicoanalyse aanzienlijke verbeteringen kunnen brengen in de veiligheid op sites. De verantwoordelijkheid voor veilig heid brengt meerdere uitdagingen met zich mee. Het is voor grote bedrijven al lastig genoeg om specifiek veiligheids personeel en -infrastructuur te hebben. Voor het midden- en kleinbedrijf ziet het plaatje er anders uit. Bij dergelijke bedrij ven nemen eigenaren en senior managers ook de veiligheidsrol op zich, naast hun andere verantwoordelijkheden. Dat betekent dat op de hoogte blijven van de meest recente veiligheidsinnovaties, -informatie en -training nog moeilijker kan zijn. Is het alleen het aantal overwegend kleine bedrijven of is het de combinatie van de tijdelijke locatieomgeving, de aard van het werk, de voortdurend lage inschatting van risico’s door werknemers, enz.? Op deze vraag bestaat geen een - duidig antwoord maar de manier om de veiligheid consequent te verbeteren, is om een stelselmatige aanpak te hebben voor de meest algemene risico’s. Door met een frisse blik naar deze risico’s te kijken en ze elk op hun beurt aan te pak ken, kunnen bedrijven van elke omvang helpen het aantal letsels en ongevallen onder hun werknemers te verlagen.

A+A 2015 van 27 – 30 oktober 2015, Düsseldorf De organisatie van de vakbeurs A+A ziet een sterk toenemende belangstelling voor veiligheid en gezondheid bij bedrijven. Gezonde werknemers worden steeds belangrijker voor bedrijven als het gaat om innovatief en wedijverend bezig te zijn. Ook de gevolgen van de vergrijzing worden cruciaal voor het voortbestaan van bedrijven. Deze trend komt aan bod tijdens de 30ste editie van A+A in Düsseldorf. De internationale vakbeurs met congres voor persoonlijke bescherming, veiligheid en gezondheid op het werk vindt ditmaal plaats van 27 tot en met 30 oktober. Het evenement telt dit jaar bijna 1800 expo santen en is uitgebreid naar ruim 65.000 vierkante meter. Preventie biedt economische kansen Een gericht preventiebeleid op het ge bied van veiligheid en gezondheid in de werksituatie geeft bedrijven aanzienlijke economische kansen die vooral met het oog op de vergrijzing in Europa beter zouden kunnen worden benut. Dit stelt Bruno Zwingmann, directeur van coope ratie Basi, Bundesarbeitsgemeinschaft für Sicherheit und Gesundheit bei der Arbeit. “De stijgende gemiddelde leeftijd van de werknemer heeft invloed op de industriele sector en op bedrijfsprocessen. Technologische ontwikkelingen in de industrie zoals de digitalisering zorgen voor een rationaliseringsslag zoals bijvoorbeeld robotisering. Een positieve combinatie van deze ontwikkelingen, samen met de vergrijzing, biedt grote kansen voor de in dustrie in Europa”, verwacht Zwingmann.

Europees gecertificeerde opslagvoorziening gevaarlijke stoffen voor Royal van Lent In het kader van de milieuwetgeving is Royal van Lent Shipyard wettelijk verplicht om de duizenden liters primers, oplosmiddelen, verven en gietvloeren die ze jaarlijks gebruiken voor de afwerking van hun superjachten op een veilige manier op te slaan. Door de voortdurend aan verandering onderhevige PGS15-richtlijn bleken de verouderde milieucontainers die hiervoor gebruikt werden niet meer te voldoen, onder andere qua brandwerendheid. Denios kreeg opdracht om de opslagfaciliteit voor de gevaarlijke stoffen te upgraden naar de huidige stand der techniek. In de wereld van de superjachten is Royal van Lent Shipyard inmiddels een begrip. Al meer dan 150 jaar zijn zij geves tigd op het karakteristieke Kaag-eiland. In 1949 ging Royal van Lent een strategisch partnership aan met Koninklijke De Vries Scheepsbouw in Aalsmeer en de Voogt Naval Architects in Haarlem. Onder de naam Feadship (First Export Association of Dutch Shipbuilders) opereren ze he den ten dage nog. Samen beschikken zij over drie van de modernste werven en een hightech ontwerp- en enginee ringbureau. Afhankelijk van de lengte en overige bouwmaten worden bij Royal van Lent Shipyards met een team van 275 medewerkers, gemiddeld zo’n twee superjachten per jaar gebouwd. Hiervoor wordt gewerkt met zeer hoogwaardige materialen en de allernieuwste machi nes. Het grootste jacht dat tot nu ooit het daglicht zag bij deze werf was 101 meter lang. Mussert, Arbo- en Milieucoördinator bij Royal van Lent Shipyard: “Kwaliteit, duurzaamheid en innovatie staan bij ons centraal.”

Opslagvoorziening gevaarlijke stoffen doorstaat test niet Een toonaangevende Europese leverancier op het gebied van voedingsingrediënten liet enige tijd geleden in haar industriehal een Bumax BMC-PL 65.20 opslagvoorziening plaatsen voor de opslag van gevaarlijke stoffen. Voorafgaand aan de ingebruikname vroeg de opdrachtgever Dgmr Bouw om de nieuwe opslagvoorziening te beoordelen op brandwerendheid. Het finale onderzoeksrapport werd voorgelegd aan de notified body Effectis die het bekrachtigde. Het eindoordeel was ronduit vernietigend. Géén van de overlegde documenten voldeed aan de gestelde eisen. Voorzien van de documentatie die de fabrikant van de opslagvoorziening had meegeleverd bij de plaatsing, voerde Dgmr Bouw in augustus 2014 een inspectie op locatie uit. De geplaatste opslagvoorziening, een Bumax palletcontainer met 60 minuten brandwerende schuifdeur, zou moeten voldoen aan de PGS15-eisen. In de PGS15 zijn de brandwerendheideisen namelijk strenger dan in het Bouwbesluit. Dit heeft te maken met het extreem hoge risico op brand en explosie bij de opslag van gevaarlijke stoffen.

Innovaties getoond bij onze oosterburen Industrie 4.0 stond dit jaar als thema centraal op Hannover Messe 2015. Talloze organisaties lanceerden producten om de aansluiting naar Industrie 4.0 in de nabije toekomst te kunnen maken. Zo introduceerde SKF het EnCompass Field Performance-programma en vier verbeterde versies van bestaande productlijnen om lagers nog beter af te stemmen op de toepassingsbehoeften van klanten. B&R komt met programmeerbare veiligheidstechnologie voor low endapplicaties. Om in te kunnen spelen op de vraag naar betere, reële lagerprestaties intro duceert SKF het nieuwe ‘EnCompass Field Performance’-programma. In dit programma is de jarenlange toepas singservaring en tribologische kennis van SKF gebundeld. De focus ligt in het programma op optimalisatie van het lagerontwerp en een meer gedetail leerde analyse van de factoren die de lagerlevensduur beïnvloeden om aan reële toepassingsbehoeften te voldoen. In het kader van het bovengenoemde programma heeft SKF zijn Explorer tonlagers, Energy Efficient kogellagers, Energy Efficient Y-lagers en -lagereenheden en Explorer staal/staal glijlagers geoptimali seerd en op de beurs getoond.

Installeren op basis van technisch en praktisch beheersplan Bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken, moeten de beschikking hebben over goed functionerende nood- en oogdouches om snel en langdurig te kunnen spoelen, aldus de Europese norm EN15154 uit 2006. Deze norm stelt eisen aan het sproeipatroon, de hoeveelheid water die de leiding afgeeft, de hoeveelheid water die uit de douche komt en de stabiliteit van de watertoevoer. Waterkwaliteit en -temperatuur zijn hierbij van essentieel belang. Hoewel dit eenvoudig klinkt, lijkt de praktijk weerbarstiger. Verder valt ook op het gebied van inspectie en onderhoud in ons land nog een en ander te verbeteren. In dit artikel aan het woord hierover Peter van Doesum, directeur van Denios BV. Bij het werken met gevaarlijke stoffen zijn goed functionerende nood- en oogdou ches wettelijk verplicht. Bij Europese bedrijven zijn de voorzieningen er meestal wel maar functioneren ze ook optimaal en voldoen ze volledig aan de richtlij - nen? Peter van Doesum is hier duidelijk in. “Nee, er valt op dit gebied in Europa nog aardig wat te verbeteren. Neem nou bijvoorbeeld de oogdouches. In Amerika wordt voor oogdouches een minimum- en maximumwatertemperatuur voorge schreven, conform de Amerikaanse norm Ansi Z 358.1-2004, daarbij dient de water temperatuur te liggen tussen tenminste 15,5 en 35 °C. In Europa kennen we dit niet. Er worden bij ons aanbevelingen gedaan op dit gebied maar bedrijven zijn niet verplicht om zich daaraan te houden. Zo schrijft de EN15154 in een bijlage als advies dat de watertempera tuur boven de 15 °C moet zijn.

Veiligheid en robotica volop in de belangstelling op beurs Bijna is het zover. Dan opent de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs haar poorten voor Wots 2014. Zo’n 450 exposanten hebben inmiddels ingeschreven en alle voorbereidingen zijn in volle gang. Onderwerpen die tijdens deze vakbeurs de revue zullen passeren, zijn veiligheid, robotica, ‘smart industry’, systeemintegratie en modulaire systeemoplossingen. En dit is nog maar het topje van de ijsberg. Het belooft een interessante week te worden met veel noviteiten. Beslist de moeite waard om te bezoeken dus.

Veiligheid krijgt topprioriteit in olie- en gasindustrie De afgelopen tijd wordt veel gesproken over veiligheid binnen de industrie. Waar cybersecurity volop in de belangstelling staat, worden praktische zaken vaak vergeten. Bijvoorbeeld het implementeren van veiligheidssystemen of het upgraden van systemen. Gebeurtenissen zoals Stuxnet hebben de industrie en in het bijzonder de olie- en gasindustrie wakker geschud. De laatste jaren groeide de interesse om de hoogst bereikbare veiligheidsstandaarden te realiseren weer.

Meer aandacht voor veiligheid bij schakelkasten Vanaf november 2014 is het zover. Dan vervangt de IEC 61439 voor het testen van laagspanningsschakelkasten en verdeelinrichtingen de vorige norm IEC 60349. De redactie vroeg Paul Helsen, Product manager bij Lapp Benelux B.V. welke consequenties dit heeft voor het ontwerp en de bekabeling van verdeel- en schakelkasten

Veiligheids Certificaat Havens biedt uitkomst Aanrijdgevaar is het belangrijkste arbeidsrisico voor havenarbeiders, zo blijkt uit recente gegevens van de Inspectie SZW. Maar liefst 50 procent van de ongevallen ontstaat door beperkt zicht en ruim 30 procent door de afwezigheid van een scheiding tussen mens en voertuig. En dit is slechts een voorbeeld van gevaarlijke situaties die zich kunnen voordoen in havens. Volgens velen blijkt het huidige VCA-diploma totaal niet aan te sluiten bij hun dagelijkse werkzaamheden, met alle risico’s vandien. Wij vroegen het aan Ruud Wennekes, bestuurder FNV Havens en voorzitter van de Stichting Veilige Haven en Herman de Haas, projectleider bij de Stichting Veilige Havens.

Onveiligheid is te koop Zonder VCA-diploma kom je de plant niet op. Zo simpel is het. De werkelijkheid is nog simpeler: de geruchten dat het VCA gewoon voor een paar honderd euro te koop is, worden geregeld bevestigd door de praktijk. En met een kopietje kom je verrassend genoeg ook binnen. Recent heeft de Inspectie SZW opnieuw twee fraudegevallen ontdekt: ‘onder meerdere valse identiteiten examen afleggen’ en ‘het via zendapparatuur doorgeven van antwoorden’. De reeds in 2010 ontdekte fraude met in Nederland afgegeven Duitse ’SCC- certificaten’ heeft indertijd alleen maar tot waarschuwingen geleid. Kortom, onveiligheid is voor een habbekrats te koop. Vraag is in welke mate de diplomaregisters zijn vervuild.

Marga Zuurbier, directeur Arbeidsomstandigheden bij de Inspectie SZW Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft een voorstel ingediend waarin wordt geëist dat buitenlandse medewerkers die tijdelijk werkzaam zijn in een risicovol beroep, moeten voldoen aan de Nederlandse taaleis. Doen zij dit niet, dan loopt zowel de werkgever als de medewerker het risico op een boete. De Ministerraad is met dit besluit akkoord gegaan. We vroegen Marga Zuurbier, directeur Arbeidsomstandigheden bij de Inspectie SZW naar de redelijkheid en haalbaarheid van de eis.

Accommodatie rig Cosl Rigmar gerenoveerd Hangend in de touwen moesten de medewerkers van LSB Sky Access tot hoogtes van 70 meter honderden anodes van 50 kilogram per stuk aanbrengen op het accommodatie rig Cosl Rigmar van Keppel Verolme. Bovendien moesten per poot 800 dubbelplaten worden gelast en moesten alle poten van het booreiland n worden gereinigd. Een arbeidsintensieve klus en niet geheel zonder risico. In dit artikel een gesprek hierover met Ronny van Baal, directeur van LSB Sky Access.

Hoe veiligheidprestaties verhogen? Voor elke onderneming is een veilig en betrouwbaar verloop van de bedrijfsprocessen van groot belang. Preventie van verstoringen in de vorm van ongevallen, milieu-incidenten, kwaliteitsproblemen of productieverlies is cruciaal voor een gezondere bedrijfsvoering. Immers, het gaat om het voorkomen van menselijk leed en verlies aan geld en reputatie. We zetten de ‘fact en figures’ voor u nog eens op een rijtje.

49 procent houdt verband met de ogen Een tijdje geleden werd in Frankrijk een onderzoek uitgevoerd bij lassers waaruit bleek dat er zich in deze beroepsgroep veel meer oogongevallen voordoen dan bij andere werknemers. Gezien de taken die lassers moeten uitvoeren een misschien voor de hand liggende conclusie. Echter, het onderzoek wees ook uit dat op lange termijn gekwalificeerde lassers die goed medisch worden gevolgd, minder ongevallen en minder gevolgen dragen!

Op de Atex-dag spreekt namens Inspectie SZW Directie Arbo Nathan Kuper, lid van het Expertisecentrum. Het expertiseteam ondersteunt het ministerie door informatie te verzamelen en alle voorkomende vragen te beantwoorden. Kuper: “Maar we kunnen niet vaak genoeg benadrukken dat ieder die een gevarenzone binnenkomt, zich daar van bewust moet zijn en zelf kennis moet hebben over zo’n situatie.”

Is greep op veiligheid in Rijnmond afdoende? Van 14 Brzo-plichtige bedrijven in Rotterdam Rijnmond bracht TNO de veiligheidscultuur in kaart op verzoek van Dcmr. In alle onderzochte sectoren constateerde het ruimte voor verbetering ten aanzien van het leren van incidenten, de omgang met complexe situaties en de uitvoering en opvolging van audits. In dit artikel een gesprek hierover met de heer Gerard Zwetsloot, senior onderzoeker en adviseur bij TNO en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Nottingham.

Composieten veel duurzamer dan gedacht Machines en installaties worden in de voedings- en genotmiddelenindustrie veelal dagelijks zeer intensief gereinigd. Naden en kieren waar bacteriën zich kunnen nestelen, zijn uit den boze. Inspelend hierop ontwikkelde Utec Composites in nauwe samenwerking met DSM een voedselveilige kunststof. Een aanpalende ontwikkeling is de klantspecifieke, antibacteriële gelcoat, Microban®, die gebruikt wordt als toplaag voor composiet. In dit artikel vertelt directeur Mark van Loon van Utec Composites over de nieuwe toepassingsmogelijkheden van deze producten in de industrie.

Maxi-Cosi in veilige palletstellingen met certificaat Sinds het verplicht is om stalen opslagsystemen, palletstellingen en legbordstellingen jaarlijks te laten inspecteren en keuren, neemt bij steeds meer bedrijven het veiligheidsbewustzijn toe. Wat dat betreft gaat de doelstelling van de in 2008 verschenen Europese norm NEN-EN 15635, om het risico van onveilige situaties van onder andere magazijnstellingen tot een minimum te beperken, aardig in de goede richting. Ook Dorel in Helmond, het bedrijf achter de bekende merken zoals Maxi-Cosi , Quinny en Bébé Confort, koos onlangs voor maximale veiligheid in haar magazijnen en liet een onafhankelijke keuring uitvoeren.

Digitalisering moet uitgifte valse diploma’s tegengaan Sinds kort kunnen VCA-examens achter de computer worden afgelegd. Groot voordeel is dat de uitslag van het examen direct aan de kandidaat kenbaar kan worden gemaakt. Geslaagden worden meteen opgenomen in het Centraal Diploma Register (CDR). Binnen afzienbare tijd zal vermelding in deze database nog het enige bewijs vormen voor een VCAkwalificatie. Met de vraag of dit nieuwe systeem veilig genoeg is om fraude zoveel mogelijk te voorkomen, ging de redactie op bezoek bij Yvonne Loef, directeur van PlusPort, één van Nederlands’ grootste e-learning aanbieders.

Trainingen voor het werken op hoogte Werken op hoogte. Vrijwel elk bedrijf in Nederland heeft hier mee te maken. Dit is logisch want er wordt al snel op hoogte gewerkt. Makkelijk gezegd: Iedereen die zich, voor het uitvoeren van zijn werkzaamheden met zijn voeten op 2,5 meter of meer van de onderliggende vloer begeeft, werkt op hoogte in ons land (bij sommige bedrijven is deze afstand zelfs minder). Met andere woorden: wordt gewerkt op een container, trailer, carport, bungalow of dakopbouw dan is al sprake van werken op hoogte. En het zijn vaak deze beperkte hoogtes waarbij het nog al eens mis gaat.

Nederland beschikt over anarchistische wetgeving Zeven personen, van gebruikers tot leveranciers, discussieerden half november aan de ronde tafel voor Maintenance over hoogwerkers en veiligheid. Ipaf publiceert sinds 2011 het aantal (bijna) ongevallen. Wat vooral opvalt is dat Nederland het in deze cijfers relatief slecht doet. Dat in tegenstelling tot Engeland bijvoorbeeld. Hoe zit het nou precies?

Maarten Braadbaart van Sick B.V. over machinebeveiliging Het feit dat een machine voldoet aan de (vernieuwde) machinerichtlijn, betekent volgens Maarten Braadbaart, Product Manager Beveiligingssystemen bij Sick B.V. zeker niet automatisch dat de machine ook echt veilig is. “Werkplekveiligheid is en blijft een ondergeschoven kindje”, aldus Braadbaart. “Vooral eindgebruikers weten nog veel te weinig van de risico’s die hun werknemers in de praktijk lopen. Het feit dat een machine is beveiligd en CE-markering heeft, wil nog helemaal niet zeggen dat deze ook echt veilig gebruikt kan worden.”

Paul van Lieshout: ‘Veiligheid duur? Moet je eens een ongeval proberen!’ In het kader van drie kernpunten van de Inspectie SZW, te weten veiligheid, eerlijkheid en gezondheid, spreekt Paul van Lieshout in dit artikel over gezondheid. Dat ‘zijn’ thema sterk verband houdt met veiligheid, is al af te leiden uit het feit dat Paul werkzaam is voor de afdeling ‘Marjor Hazard Control’. “Veiligheid en gezondheid tijdens onderhoudswerkzaamheden is een verhaal apart”, weet hij. “Dit vormde één van de redenen voor ons om afgelopen jaar het project ‘Onderhoudsstops’ op te starten.”

Veiligheid boven alles Veiligheid boven alles. Dat klinkt logisch, maar blijkt in de praktijk vaak lastig te realiseren. De steeds hogere productiviteitseisen die gesteld worden en de steeds strengere veiligheidseisen waaraan machinebouwers moeten voldoen, vergen bij de bouw van nieuwe machines lastige keuzes. Met de veiligheidsfunctie ‘Smart Safe Reaction’ van B&R hoeft de machinebouwer niet langer te kiezen maar kan hij zonder meer aan beide eisen voldoen. In dit artikel een gesprek hierover met Franz Kaufleitner, Product Manager Integrated Safety Technology bij B&R in Oostenrijk.

HVC werkt met certificeerbaar arbomanagementsysteem “Het grootste risico bij onze organisatie is dat medewerkers zich onveilig gedragen”, aldus Ad Vermaas, beleidsadviseur KAM bij HVC in Dordrecht. Bij het inzamelen van afval vormt bekneld of beklemd komen te zitten van ledematen of zelfs het hele lichaam het grootste gevaar. “In het verleden heeft dit helaas geleid tot een tweetal ongevallen met dodelijke afloop. Het organisatiedeel waarbij dit gebeurde maakte toen nog geen deel uit van het HVC-concern.” Om dit soort situaties te voorkomen is intensieve voorlichting het sleutelwoord.

Het tekenen en berekenen is een specialisme Jaarlijks gebeuren er gemiddeld 350 ongevallen tijdens werkzaamheden op en aan steigers, waarvan drie met dodelijke afloop. Het merendeel van de ongevallen ontstaat door een val van de steiger of tijdens de op- en afbouw van steigers. De redactie vroeg Joost van den Nouweland, directeur van adviesbureau TCA Vogels B.V. wat er zo lastig is aan het plaatsen van veilige steigers, waarop zoal gelet moet worden en aan welke signalen je kunt zien dat een steiger niet deugdelijk is gebouwd.

Marga Zuurbier, directeur Arbeidsomstandigheden bij Ministerie van SZW: Per jaar gaan in Nederland 80 tot 100 mensen ’s morgens naar hun werk en komen ’s avonds niet meer thuis als gevolg van een dodelijk ongeval op het werk. Circa 3.000 mensen in Nederland overlijden jaarlijks door ongevallen en ziekten door langdurige blootstelling aan gevaarlijke stoffen, te lange arbeidstijden of hart- en vaatziekten als gevolg van stress. De 200.000 incidenten die jaarlijks in de industrie in Nederland plaatsvinden, leiden minstens tot een dag verzuim per jaar. Macro-economisch gezien een enorme kostenpost voor Nederland. In dit artikel een gesprek hierover met Marga Zuurbier, directeur Arbeidsomstandigheden van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Discussiëren over Veiligheid Deze keer discussieerden de genodigden van de rondetafelconferentie van Maintenance in Processing over veiligheid. Hoe organiseer je het? En wat kun je doen als je klant niet achter je staat? Gaat de machine te zijner tijd de mens vervangen als het gaat om veiligheidshandelingen? En helpt een nieuwe norm veiligheidsbesef te stroomlijnen?

Onderzoek brengt verschillen gevaar voor onderhoudstechnici aan het licht ‘Preventief onderhoud is de beste strategie voor minder ongevallen gerelateerd aan onderhoud’, benadrukt directeur Wim Vancauwenberghe. We vragen hem om commentaar naar aanleiding van een Belgische studie over dit onderwerp mede georganiseerd door Bemas. “Onderhoudsdienst en arbeidsveiligheiddienst voeren dezelfde strijd en moeten samenwerken”, concludeert hij. De cijfers die nu voor het eerst uitgebreid beschikbaar zijn, onderbouwen dit. “Door samenwerking verandert ook de onderhoudscultuur in een bedrijf.”

Maar hoe pak je het aan?! Cybercrime is zeker geen hype, maar een serieuze bedreiging van uiteenlopende Proces Controle Systemen (PCS) die – onder andere via de kantoorautomatisering – met de buitenwereld zijn verbonden. Het aantal problemen rond cybercrime en het bijbehorende risico nemen per dag toe en toch zijn veel PCS nog niet tot op het benodigde niveau beveiligd. Alle reden voor automatiseerders en onderhoudsdiensten in de procesindustrie om maatregelen te nemen.

René Verzijl, projectmanager Mainport-ontwikkeling bij Zeehavenpolitie Rotterdam-Rijnmond Veiligheid is de katalysator voor de economische groei in ons land. Door te investeren in veiligheid verbetert het vestigingsklimaat in ons land, groeit de economie en verbeteren we onze concurrentiepositie ten opzichte van andere havens in de wereld, aldus René Verzijl. Verzijl is sinds 3,5 jaar projectmanager Mainport-ontwikkeling bij de Zeehavenpolitie Rotterdam- Rijnmond. Aan hem de taak om het Rotterdamse havengebied, dat gekenmerkt wordt door een open vitale infrastructuur, beter te beveiligen tegen dreiging van menselijke fouten, terrorisme, drugssmokkel en het illegaal lozen van afval op open water.

Wachten op ware catastrofes Industriële namaak is volgens insiders goed voor bijna een op de tien van alle, in de mechanische industrie geïnstalleerde, componenten. Dat zijn niet alleen alarmerende cijfers, de lage kwaliteit leidt soms ook tot ware catastrofes. Toen er zich een tijdje geleden na een shutdown een ontploffing voordeed bij een petrochemisch bedrijf in België, was de oorzaak snel gevonden: een nieuw gemonteerde klep van slechts enkele weken oud. De opgetrommelde experts kwamen tot de onthutsende conclusie dat de klep een namaakproduct was dat kwalitatief niet voldeed aan de normen. De bij de shutdown betrokken onderhoudsbedrijven keken aan tegen een gigantische schadeclaim. Grondiger onderzoek wees uit dat het niet nader genoemde petrochemische bedrijf de klep zelf had ingekocht.

Onderhoud uitvoeren over de grens brengt verschillen met onze buren aan het licht Belangrijk voor Belgische onderhoudsmedewerkers die in Nederland gaan werken, is het hebben van een VCA-certificaat. Herwig Chantrain, Safety & Quality manager bij Fabricom in Antwerpen, adviseert ook het hebben van de Deltalinqs poortinstructie. Chantrain werkte zelf in Nederland, woont niet ver van de grens en is vanuit zijn huidige functie goed bekend met het uitzenden van medewerkers over de grens. Hij pleit ook voor een soort Deltalinqs poortinstructie voor de Antwerpse Havenbedrijven.

Beter voorkomen, dan genezen Jaarlijks sterven duizenden mensen in de Europese Unie aan de gevolgen van een arbeidsongeval of een beroepsziekte. Naar schatting kan in Europa tien tot vijftien procent van alle dodelijke ongevallen op het werk worden toegeschreven aan onderhoudswerk. Dit is humanitair onaanvaardbaar en brengt hoge kosten met zich mee voor de bedrijven en de samenleving in het algemeen, zonder nog te spreken van het menselijk leed voor de betrokkenen. Nochtans kunnen de meeste van deze ongevallen en ziekten worden vermeden. Veilig uitvoeren van onderhoudswerk vormt de eerste fase van de preventieprocedure.

Dringend advies van KEMA Quality In Nederland zijn maar liefst 16.000 bedrijven die sinds 1 juli 2006 moeten voldoen aan de Atex 137 Arbo-wetgeving. Slechts 20 procent van al deze bedrijven voldoet hier momenteel aan door middel van aanpassingen en eventueel certificering. Het betreft hier regels voor explosieveiligheid, waar ook onderhoudswerkplaatsen mee te maken hebben. Denk maar eens aan de IECex 03-certificering. In dit artikel meer hierover.

De menselijke factor is cruciaal bij veiligheid Hoe garandeert een bedrijf als BP Refinery Rotterdam de veiligheid voor haar mensen, contractors en omgeving bij het uitvoeren van onderhoud? Een interessante vraag in het licht van de VCA fraude waarover eerder in Maintenance in Processing is geschreven. Peter Dijkgraaf, Refinery Teamleader Maintenance en onderhoudsmanager van het jaar 2010, weet dat het antwoord ligt in uiteenlopende factoren die allemaal onder controle moeten zijn. De menselijke factor speelt hier een cruciale rol.

Paul van Lieshout, manager strategie en directielid Arbeidsinspectie: De weg naar een veilige werkomgeving hebben bedrijven in de procestechniek allang afgelegd; de wet- en regelgeving bestaat hier immers al lang en het aantal ongelukken is relatief klein. Of toch niet? Met de persoonlijke veiligheid lijkt het in orde te zijn, maar uit onderzoek van de Arbeidsinspectie blijkt dat slechts 20 procent van de MHC (Major Hazard Control) bedrijven, haar zaken met betrekking tot explosieveiligheid écht op orde heeft. Op het gebied van procesveiligheid zijn derhalve nogal wat inhaalslagen te maken. En daar is bijvoorbeeld de chemische industrie hárd mee bezig.

Mentaliteit voor verbetering vatbaar Uit onderzoek van SSVV (Stichting Samenwerken Voor Veiligheid) blijkt dat er in de proceswereld in Nederland zeer veilig wordt gewerkt. Hoewel de arbeidsveiligheid in de industrie dus ervaren wordt als best goed, zien we in de praktijk regelmatig dat bepaalde veiligheidsregels worden gezien als ballast. Wie kent niet het voorbeeld van de hijskraanmachinist die zijn lastbeveiliging uitzet. Hiermee is niet gezegd dat er in absolute zin onveilig wordt gewerkt, maar wel dat de mentaliteit bij meerdere bedrijven nog kan worden verbeterd. We spraken met ir. Jan van der Poel, algemeen directeur bij de Raad voor Accreditatie (RvA) en Josephine Henriques Pombinha, relatiebeheerder bij RvA.

Leiderschap in veiligheid Het ontwikkelen van leiderschap is de sleutel tot een sterke veiligheidscultuur omdat we via leiderschap gedrag in de organisatie op dagelijkse basis positief kunnen bekrachtigen. En dat blijkt de meest effectieve manier.

Examenkamer roept de overheid te hulp De drie in het krantenartikel (zie hieronder) genoemde hoofdverdachten, die langere tijd hebben gefraudeerd met VCA-examens en -diploma’s, zijn tot op de dag van vandaag nog niet voor de rechter geweest. Een kwalijke zaak”, zo meent Annie Kempers, Directeur van de Examenkamer. “Temeer omdat het hier gaat om een zaak van nationaal belang. Door deze georganiseerde fraude is de veiligheid van de BV Nederland immers in het geding. En ook nu, anno 2010 nog. Dag in, dag uit vechten we, als private onderneming, samen met gerenommeerde ondernemingen uit de procesindustrie om deze vorm van criminaliteit tegen te gaan. Hulp van de overheid is daarbij absoluut noodzakelijk.

Veiligheid of schijnveiligheid? Veiligheid is een onderwerp waarover we voorlopig nog niet zijn uitgesproken. Dat bleek ook tijdens de ronde tafel conferentie ‘veiligheid’ waaraan negen vertegenwoordigers van uiteenlopende organisaties deelnamen. Is er geen enkel excuus voor onveiligheid of moet een praktische weg worden gevonden in alle mogelijkheden die beschikbaar zijn? En is het de verantwoordelijkheid van het management of juist van de werkvloer? Negen deelnemers gaan door middel van vijf pittige stellingen in discussie over veiligheid.

Machinebreukverzekeringen leiden tot hoge kosten voor verzekeraars Er vliegt van alles door de ruimte. De vloer schudt en een operator ligt verslagen in de hoek. Er spuit een fontein van olie. Wat is er gebeurd? Zojuist is de hoofdas van een revolverdraaibank vast geslagen en zijn stukken van zijn klauwplaat door het veiligheidscherm naar buiten gekomen. De bank staat nog na te dampen van deze onalledaagse ervaring.

Veiligheid met betrekking tot onderhoud bevorderen Onderhoud is noodzakelijk om het veilig functioneren van installaties en arbeidsmiddelen te waarborgen. Maar de uitvoering van onderhoudswerkzaamheden kan leiden tot onveilige situaties en handelingen. In dit artikel meer over de mogelijkheden om de veiligheid met betrekking tot onderhoud te bevorderen. Hoewel hetgeen hierna besproken, kan worden gelezen in de meest brede zin van het begrip ‘onderhoud’, is het artikel toegespitst op onderhoud aan installaties.

Vergaande mechanisering in pluimveeslachterij Begrippen als ‘veiligheid’ en ‘hygiëne’ zijn evenals het begrip ‘kwaliteit’ containerbegrippen die, tenzij nader gedefinieerd en vooral nader gespecificeerd, aanleiding geven tot boeiende retoriek, eindeloze discussies en grote of kleine misverstanden. Ook wetgeving zoals de Machinerichtlijn (oud 98/37/EG of nieuw 2006/42/EG) gaat op een boeiende manier met deze materie om.

Leiderschapsmodel Behavioural Science Technology Hoe een dodelijk ongeval op een locatie de visie op veiligheid van Jeu Jorissen van AkzoNobel voor altijd veranderde, beschreef hij in de vorige editie van Maintenance in Processing. Sindsdien streeft hij ernaar om een steeds betere leider te worden en om anderen met zijn enthousiasme aan te steken, zodat zij deze ervaring niet hoeven mee te maken. De ontwikkeling die hij op dit punt heeft doorgemaakt, baseert hij sterk op het leiderschapsmodel dat ontwikkeld werd door de oprichter van Behavioural Science Technology (BST), Dr. Tom Krause en anderen.

Essent Contractor Safety Award naar Stork Ieder jaar reikt Essent een prijs uit aan de contractor die op de beste manier omgaat met veiligheid. Dit jaar ging de ‘Contractor Safety Award’ naar Stork Industry Services. Van doorslaggevend belang was de houding die Stork-werknemers aannemen ten aanzien van veiligheid evenals de goede organisatie en het juiste projectmanagement. Dergelijke activiteiten stimuleren het veiligheidsbewustzijn van alle medewerkers en vormen een inspiratiebron voor andere afdelingen.

Afdichtingen bij flensverbindingen zijn nooit 100 procent gas- of vloeistofdicht Bij een te groot aantal van de miljoenen flensverbindingen in Europa bestaat het risico dat het diffuus lekverlies op een dag leidt tot een probleem van serieuze omvang. Een probleem voor het milieu en de gezondheid van de mens. Veel deelnemers aan het proces zijn al dan niet op de hoogte maar er wordt pas actie ondernomen als het daadwerkelijk drupt of lekt of als uit een wettelijk verplichte meting blijkt dat de waarden boven de toegestane norm uitkomen. Op het congres ‘Industriële Veiligheid 2009’ sprak Prof. Dr.-Ing. Alexander Riedl van de Universiteit Münster, op uitnodiging van Hytorc, hierover.

Safe motion integreert veiligheid in standaard besturingstechnologie Afgelopen jaar bracht Pilz met veel enthousiasme de PMCprotego S op de mark. Dit is een veiligheidskaart voor de servoversterker PMCprotegoD. Met dit Safe Motion Concept integreert het bedrijf veiligheid in standaard besturingstechnologie. Is er iets nieuws onder de zon? De redactie vraagt het aan collega’s bij Siemens en B&R Industriële Automatisering.

Veiligheid is bewustzijn creëren In de chemie vinden afhankelijk van de sector gemiddeld drie tot vijf ongevallen plaats per miljoen gewerkte uren. Ter illustratie: 167.000 arbeidsongevallen zoals enkele jaren geleden in Nederland geregistreerd, komt omgerekend neer op 91 dodelijke arbeidsongevallen, 3.500 ziekenhuisopnamen, 103.000 arbeidsongevallen met verzuim en dus een miljoen onveilige situaties of gedragingen. En dit is slechts het topje van de ijsberg. Als directeur HSE bij AkzoNobel Industrial Chemicals in Amersfoort sprak Jeu Jorissen over veiligheidsbeleid op het onlangs gehouden congres ‘Industriële Veiligheid 2009’ van Heliview.

Elke dag wordt er onderhoud gepleegd aan het machinepark om verstoringen van het proces te voorkomen. Doorgang van de productie is daarbij het belangrijkste doel. Een nieuwe vorm van verstoringen zijn cyber security-incidenten. Om deze incidenten te voorkomen, zal ook op het gebied van security onderhoud moeten plaatsvinden. De nieuwe standaard ISA-99 voor cyber security in industriële omgevingen geeft uitleg over de manier waarop.